Hendrik Voogd (Amsterdam 1768 – 1839 Rome)

Dit nooit eerder gepubliceerde schilderij van een Italiaans landschap met vee en herders bij opkomend onweer is een fraaie aanvulling op het tot nog toe kleine bekende oeuvre van Hendrik Voogd. Door zijn lange verblijf in Italië was de schilder hier lange tijd vergeten.
Hendrik Voogd genoot zijn opleiding bij de Amsterdamse behangselschilder Jurriaan Andriessen(1742-1819) De kunstliefhebber Dirk Versteegh steunde hem financieel zodat hij een reis naar Rome kon maken. Daarmee was Voogd na de schilders uit de zeventiende eeuw weer een van de eerste kunstschilders die naar de eeuwige stad trok. Jean Grandjean (1752-1781) en Daniël Dupré (1751-1817), ook leerlingen van Andriessen, waren hem voor gegaan, Grandjean was echter al overleden en Dupré zou in 1791 terugkeren naar het vaderland.

Voogd had in Rome nauw contact met David Humbert de Superville (1770-1849) die vlak na hem in Rome aankwam en met wie Voogd lange tijd samenwoonde.
Voogd had veel contact met Duitse schilders in de internationale kunstenaarsgemeenschap die Rome bevolkte in die dagen.

In 1805 werd Voogd in Italië bezocht door de kunstenaarsbiograaf Van der Willigen.  Hij tekende op dat dat Voogd in Rome de Hollandsche Claude Lorrain werd genoemd. Voogd bleef ondanks pogingen van Van der Willigen hem terug te halen naar Nederland, de rest van zijn leven ongetrouwd in Rome wonen.
Diverse van zijn schilderijen van de Romeinse Campagna werden opgestuurd naar Nederland en oogstten veel lof op de tentoonstellingen van Levende Meesters. Ook zijn mecenas Dirk Versteegh ontving regelmatig werk van de kunstenaar.  

Schilderijen van Hendrik Voogd zijn zeldzaam. Van het oeuvre van deze schilder resteren nog circa 400 tekeningen en zo’n dertig van de zestig schilderijen die hij volgens vermeldingen in de literatuur zou moeten hebben gemaakt. Op basis van dit overgeleverde oeuvre is de ontwikkelingsgang van Voogd goed te volgen. In het begin van zijn carrière schilderde hij zorgvuldig gecomponeerde voornamelijk klassiek landschappen. Later zou zijn repertoire verschuiven van paysage historique naar meer dramatische taferelen met lichteffecten zoals hier met opkomend onweer. Opmerkelijk is ook dat in de vroege landschappen geen vee voorkomt, iets wat juist na 1810 veelvuldig een onderdeel vormt van zijn landschappen.

Voor zijn schilderijen maakte hij gebruik van de vele tekeningen die op een veiling in 1842 verspreid geraakt zijn. Deze plein-air studies, veelal voorzien van topografische aanwijzingen zijn steeds weer opnieuw gebruikt. De kale bomen rechts zijn bekend van tekeningen, net als de op rotsen groeiende bomen aan de linkerzijde van het beeldvlak. Ook de koeien met hoorns zijn typisch herkenbaar als Voogd-vee.

Literatuur:
C.J. de Bruijn Kops, 'Hendrik Voogd, landschapschilder', Nederlands Kunsthistorisch Jaarboek 21 (1970), pp. 319-369
F.Kuyvenhoven, 'De Leidse collectie tekeningen en grafiek van Hendrik Voogd', Leids Kunsthistorisch Jaarboek 4 (1985), pp. 269-295