Walter Ophey (1882-1930), Vorfrühling

Dit grote zonovergoten tafereel toont ons een landschap met knotwilgen langs een riviertje met in de verte een boerderij. Het werk is geschilderd in een vlotte impressionistische stijl en heeft een licht palet. De hoofdrol is weggelegd voor het sprankelende zonlicht dat weerkaatst op de wilgen en een slagschaduw op de grond werpt en het geheel een zeer zonnige en levendige uitstraling geeft.

De Rijnlandse kunstenaar Walter Ophey (1882 -1930) begon zijn studie aan de kunstacademie van Düsseldorf op 18-jarige leeftijd. Naast Agust Macke en Heinrich Nauen, groeide Walter Ophey uit tot een van de belangrijkste vertegenwoordigers van het Expressionisme in het Rijnland.

Sonderbund
Samen met de schilders Julius Bretz, Max Clarenbach, August Deusser en Wilhelm richtte hij in 1909 het kunstgenootschap Sonderbund Westdeutscher Kunstfreunde und Künstler, beter bekend als kortweg de Sonderbund, op. De vierde Internationale tentoonstelling van de Sonderbund, die in mei 1912 in Keulen werd geopend, wordt beschouwd als de belangrijkste presentatie van werken van het Europese modernisme van vóór de Eerste Wereldoorlog. Op de expositie werden behalve kunst van het collectief zelf, werken getoond van Van Gogh, Cézanne, Gauguin, Picasso, Bonnard en Paul Signac.

In 1910 reisde hij naar Italie en het jaar daarna naar Parijs waar verbleef dicht bij het beroemde kunsteaarscafé Le Dome, aan de Boulevard Montparnasse, en ontmoette vele kunstenaars. Hij was dermate onder de indruk van de stad dat hij anders begon te kijken naar de ontwikkeling van het kunstleven in Duitse steden. Alles in Düsseldorf beschouwde hij als achtergesteld. Zelfs Berlijn verloor zijn glans, vergeleken bij Parijs. Het idee dat de kunst en het bruisende kunstleven in Duitsland achterbleven vergeleken bij het Modernisme in Parijs leidde mede tot veranderingen bij de kunstenaarsverenigingen in Düsseldorf, waar hij in 1919 mede-oprichter was van het collectief Das Junge Rheinland.

Walter Ophey werkte vanuit de werkelijkheid en trok veel rond met zijn schetsboek. Hoewel hij kan worden gezien als een van de grote namen van het Duitse Expressionisme, ontwikkelde hij een geheel eigen stijl die iets pittoresks en romantisch in zich heeft. Zelfs in zijn meest expressionistische periode heeft zijn kleurgebruik iets zachts en is zijn palet altijd herkenbaar en zeer eigen.

Entartete Kunst
De nazi's beschouwden de expressionistische werken van Ophey als ontaard, en in 1937 werd een aanzienlijk aantal ervan uit openbare collecties geconfisqueerd in de campagne Entartete Kunst. De term werd gebruikt om kunst aan te duiden die niet aan de eisen van het nationaalsocialistische regime voldeed. Het ging vooral om moderne kunst uit die tijd, zoals abstracte kunst en het expressionisme. Een van de stuwende krachten achter de bekende tentoonstelling met deze titel in 1937 was Wolfgang Willrich. In 1937 was hij met instemming van de nazi-autoriteiten hoofdverantwoordelijk voor de verwijdering van kunstwerken die als ontaard werden beschouwd uit Duitse openbare collecties. Het ging veelal om 20e-eeuwse werken van expressionisten. Ongeveer 16.000 kunstwerken werden verwijderd.
650 van deze werken werden op een tournee gestuurd, als speciale voorbeelden van Entartete Kunst. De schilderijen en beeldhouwwerken werden dichtbij elkaar geplaatst en bij elk werk werd de aankoopprijs vermeld, alsook het museum dat het werk had aangekocht en het jaar van aankoop. Ook werden racistische leuzen aangebracht in de tentoonstellingsruimte. Dit alles had tot doel de aversie van het publiek op te wekken voor de kunstwerken en de grote sommen die waren uitgegeven voor hun aankoop. De reizende expositie begon op 19 juli 1937 in München en bezocht daarna gedurende vier jaar elf andere steden in Duitsland en Oostenrijk. Het was de grootste en best bezochte reizende tentoonstelling van die tijd, met ongeveer drie miljoen bezoekers.

Literatuur:
Stefan Kraus, Walter Ophey 1882-1930; Leben und Werk mit einem Werkverzeichnis der Gemälde und Drukgraphik, 1993, G209