Bernhard Peter von Rausch (1793-1865), zelfportret

Dit schilderij toont ons een kunstenaar aan het werk in zijn werkplaats. Op de ezel naast hem staat een onvoltooid schilderij van een jonge vrouw met duiven in haar handen, daarachter een beeld van Erato, één van de negen muzen. Erato is de muze van de hymne, het lied, de lyriek en het liefdesgedicht. De kunstenaar, die langs de aanschouwer af kijkt, is omringd door schildersattributen en werkt op zijn kistezel op tafel, op papier. Links naast hem zien we door het venster een vergezicht op de stad München, duidelijk herkenbaar aan de dubbele torens van de Frauenkirche, en rechts het silhouet van de Sint-Lucaskerk.

Onder het venster, achter de elleboog van de man, is het schilderij gesigneerd; B. Rausch ipse fecit 1834. Het gaat hier om een zelfportret van Bernhard Peter von Rausch (1793-1865), ipse fecit betekent namelijk; hij heeft het zelf gemaakt.

Von Rausch werd geboren in Oettingen, als vierde van zeven kinderen en schreef zich op 18-jarige leeftijd in als leerling historieschilder aan de kunstacademie van München. Daarnaast volgde hij een opleiding tot lithograaf. Hierdoor kon hij de portretten die hij in deze tijd in München in opdracht maakte, zelf overzetten op de steen voor een reproductie. In 1825 kwam hij voor het eerst naar Frankfurt am Main waar hij overstelpt werd met opdrachten voor portretten. Hij vestigde zich echter pas in 1840, na zijn Italiëreis, definitief in Frankfurt.

Het schilderij is afkomstig van de nazaten van de dichteres Josephine Holzmärker Gerbode. Volgens de overlevering ontving zij het ooit als geschenk. Gezien de verwijzingen in het schilderij naar de dichtkunst en de liefde, in de vorm van de muze Erato, en de beeltenis van de jonge vrouw met duiven op de schildersezel, is het niet ondenkbaar dat Josephine het schilderij kreeg van de kunstenaar zelf, en dat het aan haar persoonlijk gericht was. Over een eventuele band tussen de twee tijdgenoten is verder echter helaas niets bekend.

Het schilderij huist in zijn originele verguld houten lijst met een uitgesproken decor van afgewisselde bijeengebonden palmetbladen, en acanthusbladeren. Het ontwerp voor deze lijst kan worden toegeschreven aan Leo von Klenze (1784-1864). Von Klenze was de hofarchitect van Ludwig I van Bayern en wordt gerekend tot de meest prominente architecten van het Neoclassicisme. Van 1830 tot 1836 moderniseerde en standaardiseerde hij de schilderijlijsten voor de Alte Pinakothek in München.