Aangeboden door Kollenburg Antiquairs BV
Een zeldzame 18e eeuwse Oostenrijkse, vermoedelijk Weense, schilderijklok met een automaat van een in een landschap voorbijtrekkende karavaan. We zien een reizend Ottomaans gezelschap dat aangelegd heeft bij een waterbron aan de rand van een stadje, waar zij Europese vrouwen met waterkannen treffen. Op de voorgrond biedt één van de vrouwen de centrale Ottomaanse figuur water aan. Achter de put zien we de kamelen rusten en water drinken terwijl zij verzorgd worden.
In het middenstuk van de put bevindt zich een deurtje dat men kan openen. Hierachter bevindt zich een verzilverd en gegraveerd wijzerplaatje die de uren en minuten aanduidt. Het uurwerkje heeft enkel een gaandwerk met een spillegang. Bij elke tik wordt de automaat aangedreven waardoor men de karavaan een stapje ziet zetten. De gangduur van het uurwerk is ongeveer een week.
De voorstelling is gebaseerd op het verhaal van Rebekka en Eliezer bij de bron, dat voorkomt in Genesis 24. Abraham stuurt zijn knecht met tien kamelen naar zijn geboortestreek om een goede vrouw voor zijn zoon Isaak te vinden. De juiste vrouw zou niet alleen de dorstige reiziger maar ook zijn kamelen water om te drinken aanbieden. Bij een waterput ontmoet hij Rebekka. Zij biedt hem drinkwater aan, maar put ook water voor al zijn kamelen. Hierdoor is Eliezer ervan overtuigd dat zij de juiste vrouw zal zijn voor Isaak.
De schilderijklok is gemaakt in een periode dat er een vergrote interesse was ontstaan voor alles wat met het Nabije Oosten te maken had.
In de zeventiende eeuw werden Turken nog gezien als barbaren. Nadat ze bij Wenen verslagen waren in 1683 volgde een vredesakkoord. Nu de macht was uitgespeeld kreeg men in andere opzichten belangstelling voor het exotische van het Ottomaanse rijk. De diplomatieke relaties tussen Europese landen en het Turkse rijk werden aangehaald waardoor steeds meer invloeden uit het oosten de Europese cultuur binnen sijpelden.
Fantasie over dit Oosterse rijk speelde een grote rol. Men stelde zich een plaats van luxe, rijkdom en erotiek voor. In Opera’s van bijvoorbeeld Mozart werd dit exotische benadrukt. De vertaling van de sprookjes van 1001 nacht speelden een grote rol in deze fantasie die ook in schilderijen en architectuur werd verbeeld. Ook in de mode zag men Turkse invloeden verschijnen. De turkomanie of turquerie zou met name in de tweede helft van de achttiende eeuw in heel Europa in zwang zijn.
Site by Artimin