Hollandse Louis XV zonnewijzer op sokkel

Een blauwstenen ingesnoerde accoladevormige sokkel, rijkelijk versierd met rocailles op alle zijden. Hierop staand een massief bronzen zonnewijzer, welke dateert van omstreeks 1900. Het feit dat de globe van later datum is, is geheel niet ongebruikelijk. In de 18e eeuw werden deze zonnewijzers namelijk vervaardigd van ijzer. Aangezien de zonnewijzers buiten stonden, hebben deze originele globes de tand des tijds zelden overleefd.

De zonnewijzer is een instrument waarmee de tijd aan de hand van de zon bepaald kan worden. Het instrument bestaat uit een schaal en een wijzer. Door de verschuivende schaduw die de wijzer werpt op de schaal, kan men de zonnetijd aflezen.

Er zijn enkele beperkingen bij het lezen van de tijd op een zonnewijzer. Zo dient de wijzer om accuraat te zijn gelijkgericht te zijn met de aardas. Door het verloop van de seizoenen kan de tijd van de zonnewijzer afwijken van de voor mechanische klokken gebruikelijke middelbare tijd (mean-time). Deze tijdvereffening, welke het gevolg is van de elliptische baan die de aarde volgt om de zon, kan zowel positief als negatief zijn afhankelijk van het seizoen, en kan oplopen van 14 minuten positief tot 16,5 minuut negatief. Daarbij werkt een zonnewijzer uitsluitend wanneer de zon schijnt.

De vroegste voorbeelden van zonnewijzers komen uit Egypte en Mesopotamië en dateren vanaf ca. 1500 BC. Hoewel zonnewijzers hun originele functie grotendeels verloren hebben sinds de opkomst van het uurwerk, zijn ze nog steeds erg geliefd als tuinornament. Zeker in de 17e en 18e eeuw waren ze in die hoedanigheid erg in zwang en dienden ze als conversatiestuk in de tuin.