Çacontala of Shakuntala

De belangrijkste kunstenaar voor Domburg was zonder twijfel de getalenteerde en veelzijdige Jan Toorop (1858-1928). Geboren in Indonesië, was hij door zijn gebruinde huidskleur en karakteristieke haardos en puntbaard een opvallende verschijning binnen de Hollandse dorpscultuur. Hij had een scherp oog voor vernieuwing in de kunst en maakte zich uiterst snel nieuwe technieken en stijlen eigen. Bovendien was hij een makkelijke kunstenaar in de omgang en hij knoopte eenvoudig vriendschappen aan met vooraanstaande kunstenaars in binnen- en buitenland.

Toch was Jan Toorop daardoor niet arrogant. Hij kon net zo goed plezier beleven aan goede kunstenaars die een eenvoudig maar eerlijk product leverden. Dat maakte de zomers in Domburg ook zo aantrekkelijk. Avant-garde kunstenaars als Piet Mondriaan, Ferdinand Hart Nibbrig en Jacoba van Heemskerck exposeerden zonder problemen met kunstenaars die zich niet ten doel stelden de kunsten te vernieuwen. Toorop, die het meest bekend werd door zijn vroege pointillistische stijl, zijn symbolistische Jugendstiltekeningen en zijn heldere luministische werk, richtte zich na 1905 meer en meer op religieuze thema’s. Dat wil niet zeggen dat andere motieven niet meer ontstonden. Hij tekende nog veel in Domburg en omgeving in heldere kleuren, of studeerde naar eigentijdse Zeeuwse modellen. Na 1900 werd zijn tekenstijl echter strakker. Daarin volgde hij de art deco, waarin de golvende lijn plaatsmaakte voor de geometrische vorm en het vlak.

Een tekening waaraan dat goed zichtbaar is, is Jan Toorop Bonen verlezende Boeren te Domburg uit 1904 (p. 19). Het is een tekening van 37 x 55 cm. die door Toorop vlot is opgezet in zwart en gekleurd krijt op papier. De kunstenaar hield ervan de eenvoudige handwerklieden als het ware te betrappen bij hun dagelijkse werkzaamheden. In deze tekening heeft hij dan ook gekozen voor een eenvoudige compositie van twee Domburgse boeren in hun werkkleding. In de wijze waarop hij de haren, de plooien in de kleding en de bonen op de tafel weergaf, kunnen we zien dat hij in deze tijd koos voor een strakke, streepachtige manier van werken.