Gaspar de Witte (1624-1681)

Naast een fontein in een Italiaans aandoend landschap rusten diverse mensen uit van een jachtpartij. Links op de voorgrond is de ruïne van een tempel te zien. In de verte meandert een rivier door het heuvelland. Op de sokkel van de fontein staan de letters SPQR, hetgeen een verwijzing naar Rome is.

Dit italianiserende landschap uit de tweede helft van de zeventiende eeuw is van de hand van de in Antwerpen geboren en gestorven Gaspar de Witte. Gaspar (Jasper, Casper) de Witte sloot zich rond 1646 aan bij de Bentvueghels in Rome. Binnen dit Nederlands-Vlaamse schildersgenootschap uit de zeventiende eeuw bestond de gewoonte om ieder lid bij een bedachte bijnaam te noemen. De Witte werd Grondel genoemd. Waarom hij door zijn vakgenoten naar deze vis genoemd werd is helaas niet bekend. Vanaf 1650/51 bevond hij zich weer in Antwerpen. Hij betaalde in dat jaar contributie aan het gilde van St. Lucas zoals is vermeld in De Liggeren; de archieven van het gilde.

Vermoedelijk was De Witte niet getrouwd hoewel oude biografen anders zeggen. Hij was vanaf 1655 namelijk lid van het ‘Sodaliteit van de bejaerde jongmans’, een genootschap van ongehuwde mannen waarvan hij ook enkele jaren voorzitter was. Naast zijn werkzaamheden als schilder bezat hij een winkeltje in schildersbenodigdheden, dat hij had overgenomen van zijn moeder en voortzette tot zijn dood.

Gaspar de Witte was gespecialiseerd in Italianiserende landschappen. Hij genoot grote bekendheid in zijn eigen tijd en was een veelgevraagd schilder. Gedurende de achttiende eeuw werd zijn werk, net als dat van zijn collega-italianisanten, zeer gewaardeerd en hoog geprezen. Doordat in de vroege negentiende eeuw de belangstelling voor het italianiserende genre langzaam verdween, raakte De Witte net als zijn Hollandse collega’s Nicolaes Berchem, Karel Dujardin, Jan Both en Adam Pijnacker, in vergetelheid.
 
Zo merkte de Engelse schilder Constable ooit zelfs op dat verzamelaars hun Berchems maar beter konden verbranden. De laatste decennia is er echter weer een groeiende belangstelling voor deze schilders die het Italiaanse licht naar het noorden brachten.

Literatuur:
C. Brossel, Gaspard de Witte : peintre paysagiste Anversois (1624-1681) in, La Revue Belge d'Archéologie et d'Histoire de l'Art, 28 (1959) nr. 3/4, P. 211-223