Franse Louis XVI pendule naar Vion

Het uurwerk heeft een achtdaags gaandwerk met tic-tac echappement. Het slagwerk op sluitschijf slaat de hele en de halve uren op een enkele bel. De uren zijn aangeduid met Romeinse cijfers en de minuten met Arabische cijfers. De opwindgaten zijn asymmetrisch geplaatst. Links van de emaille wijzerplaat zit een klein knopje voor de slagwerkcorrectie. Het is gesigneerd Ch. le Roy Paris op de achterplatine van het uurwerk en Charles le Roy à Paris op de emaille wijzerplaat. De emaille wijzerplaat is op de achterzijde gedateerd 8 oktober 1771. Ook op de veer van het slagwerk staat deze datum.

Deze bijzonder rijk uitgevoerde kleine Louis XVI pendule is gevormd door een centraal geplaatste rood gemarmerde obelisk, staande op vier klauwpootjes. De obelisk wordt versierd door een verguld bronzen applique met militaire attributen en bekroond door een koninklijke kroon, liggend op een kussen. Aan de weerzijden van het centraal geplaatste uurwerk bevinden zich de gepatineerde figuren, geplaatst op rotsachtige basementen. Aan de linkerzijde zit een gehelmde putto met in zijn handen een cornucopia, ditmaal overvloedig gevuld met kronen en prinselijke decoraties. Achter hem staat een palmboom. Aan de rechterzijde staat een putto voor een boomstronk met een lauwerkrans.
Het geheel is geplaatst op een rechthoekig basement, versierd met voluten en bloemen, gedragen door vier bolpoten.

Deze pendule is meerdere malen uitgevoerd en enkele uitvoeringen dragen de insciptie op de obelisk: PRINCIPUM DECUS, ofwel ter glorie van de vorst. Het model van de pendule is van de hand van François Vion, die het ontwerp ervoor rond 1770 publiceerde in het boek getiteld ‘Livre des desseins’, tegenwoordig bewaard in de Bibliothèque Doucet in Parijs.

François Vion (ca. 1737-ca. 1790) was één van de meest vooraanstaande bronziers in zijn tijd. Hij werd maître in 1764. Hij specialiseerde zich in klokkenbehuizingen. Veelvoorkomend zijn zijn ontwerpen met dieren. De klokken zijn over het algemeen klein van formaat, en onderscheiden zich door de originaliteit van het ontwerp en de bijzonder hoogwaardige afwerking en mate van detaillering. Veel klokken van zijn hand hebben hun weg gevonden naar koninklijke paleizen.

Charles le Roy (1709- 2 oktober 1771) werd maître horloger in 1733. Aanvankelijk richtte hij zich op horloge-uurwerken, maar na 1760 nam de productie van horloges sterk af. Charles le Roy leidde een werkplaats waar hij samenwerkte met zijn zoon Etienne-Augustin (1737- na 1792) die maître werd in 1758 en vervolgens werd benoemd tot ‘Horloger du Roi’ van koning Louis XVI. Na de dood van zijn vader in 1771 nam hij diens werkplaats over en bleef hij de uurwerken signeren met de naam van zijn vader.

Een vergelijkbare pendule staat afgebeeld in Pierre Kjellberg’s La pendule Française op pagina 242, afbeelding A. en komt uit de voormalige collectie van Pascal Izarn, deze klok bevindt zich tegenwoordig in de Horace Wood Brock Collection in New York.

Literatuur:
Pierre Kjellberg, La pendule Française, 1997, p. 242-243
Martin P. Levy and Clifford S. Ackley, Splendor and Elegance, 2009, p. 83